Đoạn trích được sắp xếp lại theo cấu trúc của bài viết. Các phần của bài này đều nằm trong luận văn của cộng tác viên Hoàng Hiền về lịch sử hình thành Tarot. Tiêu đề đo tác giả Tarot Huyền Bí đặt theo chủ đề của phần trích.
Tản Mạn Tarot - Một Góc Nhìn Khác
Nhìn chung, mặc dù bài Tarot được biết đến nhiều trên phương diện bói toán thế nhưng mục đích của nó khi được phát triển chính là đả phá chủ nghĩa kinh viện, đả phá chính quyền tôn giáo trung cổ bởi lẽ việc tạo nên hệ thống hình ảnh đó là sự kết hợp của những nền văn hóa rất đa dạng, phong phú. Những người phát triển bộ bài này tại Pháp không ai khác chính là những nhà thuộc trao lưu Triết học Khai sáng. Họ nhận thấy những nét văn hóa cổ đại mang những nét gần gũi với đời sống và đạt được nhiều thành tựu rực rỡ nhưng đã bị quên lãng trong một thời gian dài do sự kìm kẹp của Nhà thờ, của triết học kinh viện... mà mãi đến thời kì Phục Hưng, mọi người mới biết đến nhiều những văn hóa lãng quên đó. Bài bói Tarot cũng là một trong những sản phẩm phục chế lại của các nhà biểu tượng học, huyền học và triết học đối trong cuộc chiến chống lại sự cổ hủ của Nhà thờ Thiên Chúa trung cổ, ủng hộ cho phong trào kháng cách tôn giáo ở châu Âu.
Tarot khởi nguồn chỉ là một trò chơi giành cho giới quý tộc. Nó cũng là tiền thân cho việc phát triển hệ thống bài Tây 54 quân (hình thành dựa trên bộ Arcana phụ). Đóng góp cho lịch sử phát triển trò chơi – giải trí của bộ bài này là không thể phủ nhận. Tuy nhiên, do chính những ý nghĩa biểu tượng đa dạng đã khiến cho việc tiên đoán thông qua các thẻ bài cực kì linh thiêng, làm biến dạng trò chơi lúc đầu trở thành bói toán. Trong đó, bói bài Tarot gắn bó rất lớn với hình ảnh của những bà đồng người Gypsy và cũng là một hệ thống giải nghĩa tâm linh lớn ở châu Âu, được người phương Tây rất tin tưởng; có thể so sánh với khoa học tử vi ở phương Đông vậy.
Theo thời gian, sự thay đổi trong các bộ bài cũng góp phần giúp cho các nhà khoa học nghiên cứu về thế giới quan của châu Âu qua các thời kì. Từ trang phục, màu sắc, tuyến nhân vật cho đến cách trải bài, cách giải đoán… chúng không hề cố định mà có sự biến đổi linh hoạt phù hợp với cuộc sống, đặc biệt là trong thời gian cuối trung cổ, đầu cận đại. Ta cũng có thể thấy, sự ảnh hưởng dần của các hệ thống tư tưởng khác nhau, ngoài những nền văn hóa cổ đã bám sâu thành căn bản vững chắc, những bộ bài còn có thêm những yếu tố của các phong trào tư tưởng mới như: phong trào thông thiên học , phong trào kháng cách tôn giáo , phong trào thế giới mới của hội Tam Điểm , tư tưởng giả kim thuật, chủ nghĩa thần bí… Mà từ đó có thể tìm hiểu về lịch sử tư tưởng châu Âu và từng bước ảnh hưởng của chúng đối với nhân sinh quan của xã hội phương Tây qua thời gian.
Ngoài ra, bài Tarot cũng đã trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều nhà hội họa, nhiều bức tranh nổi tiếng có sự thừa kế ý tưởng từ hình ảnh của bài Tarot. Sự phát triển hình ảnh của các bộ bài trong từng thời kì cũng thể hiện sự tiến bộ trong mỹ thuật kết hợp với nghĩa biểu tượng. Ta cũng phải khẳng định, những lá bài được in rất đẹp nên từng rất hiếm trong một thời gian dài mà thường chỉ được truyền từ đời này qua đời khác. Nhu cầu của bộ bài ngày càng tăng cao đã khiến cho những nhà máy in ấn phải tìm cách phát triển kĩ thuật, bộ Ancien Tarot de Marseille được phổ biến khắp khối châu Âu cũng chính vì lý do này. Không chỉ dừng lại ở mỹ thuật, bài Tarot cũng đã là một biểu tượng thần bí nổi tiếng và là yếu tố xuất hiện trong nhiều tác phẩm văn học, điện ảnh và đặc biệt là ngày càng phổ biến trong trào lưu văn hóa đại chúng (pop culture) hiện đại.
Ngày nay, trào lưu bói bài Tarot ngày càng phát triển mạnh mẽ, không chỉ ở phương Tây mà còn cả ở phương Đông. Nếu như ở phương Tây, người ta đã có rất nhiều nghiên cứu sâu sắc về biểu tượng học của bộ bài này cũng như có những học giả chuyên sâu thì ở phương Đông như một số nước Trung Quốc, Nhật Bản… mới chỉ được tiếp cận qua giá trị bói toán. Tại Việt Nam trong thời gian hiện tại, có rất nhiều hội bói bài Tarot được thành lập và ngày càng phát triển, tập trung rất nhiều những bạn trẻ tham gia và đặc biệt có hứng thú bởi hình ảnh của bài rất đẹp, cách thực hiện dễ dàng, không nhất thiết phải quá cầu kì hơn nữa giải nghĩa rất thiêng và mang những sắc thái huyền bí lạ lẫm với người Á Đông nói chung. Tuy nhiên, những hoạt động của hội này chủ yếu là tự phát, nghiên cứu chỉ đơn thuần là bình diện tâm linh chứ không có hệ thống rõ ràng. Ngoài một số cá nhân có kiến thức khá chuyên môn và có kinh nghiệm giải đoán lá bài, còn lại đa phần chỉ là cách thụ động, bắt chước, chưa nắm vững nghĩa của các lá bài. Chính vì vậy, nhiều người khi bói bài xong cho rằng bộ bài này chỉ nói chung chung, hoàn toàn không có căn cứ khoa học. Đó quả là một sai lầm khó trách khi mà những bạn trẻ tiếp cận bộ bài này đều chưa hiểu hết những giá trị văn hóa, tinh thần mà bộ bài chứa đựng.
Rõ ràng, trước kia, trong một thời gian dài, chúng ta từng coi việc xem tử vi, ngày giờ xấu – tốt là việc mê tín dị đoan hay các học thuyết của Đạo giáo là duy tâm, là không tưởng. Nhưng bằng chứng hiện nay đã cho thấy, tử vi là một môn khoa học tâm linh chính xác, cụ thể dựa trên những phép tính chuyên môn đòi hỏi một trình độ cao mới hiểu được. Còn như khái niệm về thế giới của Lão Tử cũng đã được đánh giá lại mang tính chất duy vật sơ khai cũng như mô hình nhà nước “vô vi” của ông cũng đã phần nào phảng phất qua các nhà nước “chức năng” ở vùng bán đảo Scadinavi.
Vậy không có lý do gì để chúng ta tiếp tục hiểu nhầm bài Tarot chỉ đơn giản dùng cho việc bói toán với những ý nghĩa mơ hồ tượng trưng của lá bài. Việc giải đoán bài Tarot cũng là một khoa học kết hợp nhiều biểu tượng lại với nhau để tạo nên mối liên kết giữa con người và những chi tiết lá bài thể hiện. Tôi rất mong nghiên cứu của mình sẽ phần nào giúp cho những bạn trẻ có niềm đam mê, thích thú với bộ bài này nói riêng và với các biểu tượng văn hóa thế giới nói chung có một cái nhìn sâu sắc về những vấn đề muốn tìm hiểu bởi chúng là cả một hệ thống chặt chẽ, móc nối với nhau tạo nên sự đa dạng, tựa như một cuốn bách khoa thư về cuộc đời của con người. Đồng thời cũng mong báo cáo nhỏ của mình có thể thêm chút đóng góp ít ỏi đối với lĩnh vực nghiên cứu lịch sử văn minh thế giới cũng như biểu tượng học của khoa học nước nhà.
Ghi Chú:
Thông thiên học (Théosophie) là môn khoa học nghiên cứu về tâm linh
được bắt nguồn từ nhà hiền triết Ammonius – người sáng lập phái Tân Platon. Đây
không phải là tôn giáo như nhiều người nhầm tưởng, thâm nhập vào Việt Nam vào
năm 1923.
Kháng cách tôn giáo: khởi phát vào thế kỉ XVI, là nỗ lực cải cách Giáo hội Công giáo Roma, được khởi xướng bởi Martin Luther.
Kháng cách tôn giáo: khởi phát vào thế kỉ XVI, là nỗ lực cải cách Giáo hội Công giáo Roma, được khởi xướng bởi Martin Luther.
Hội Tam điểm: là thuật
ngữ sử dụng để chỉ
một tập hợp những hiện tượng lịch sử và xã hội rất khác nhau tạo dựng từ một
môi trường hội nhập mà việc tuyển chọn thành viên dựa theo nguyên tắc bổ sung và các nghi lễ gia nhập có liên hệ
tới những ẩn dụ về người thợ thủ công. Hội Tam điểm truyền bá một lối giáo dục có tính bí truyền,
tiên phong sử dụng những biểu tượng và nghi lễ. Nó khuyến khích thành viên hành
động vì sự tiến bộ nhân loại, nhưng để cho mỗi thành viên lựa chọn cách để thực
hành điều đó.
Bài viết "Tản Mạn Tarot - Một Góc Nhìn Khác" có bản quyền, được bảo vệ bởi DMCA. Bất kỳ hình thức sao chép lại ở các trang khác mà không tuân thủ các điều khoảng sử dụng của chúng tôi sẽ được thông báo đến DMCA để thực hiện gỡ bỏ khỏi hệ thống tìm kiếm của Google và Bing. Truy cập DMCA.COM để biết thêm về các biện pháp trừng phạt do vi phạm bản quyền nội dung số.
