Tarot và Mối Quan Hệ với Thần Thoại Hi-La - Phần 1: THE FOOL

Lời Nói Đầu

Ý tưởng của mối quan hệ với Hi Lạp - La Mã (trong bài viết này, về sau gọi là Hi La cho gọn), thực ra không phải mới. Những chỉ dẫn hay giải thích có thể tìm thấy ở khá nhiều bài bình luận tarot chẳng hạn như lý luận của nhóm nghiên cứu Jean-Claude FLORNOY. Dấu tích này vẫn có đậm nét trong hình ảnh các lá bài, điển hình như lá The World, The Star, ... Đặc điểm này có thể do Tarot thừa hưởng từ Mantegna hay Minchiaste vốn được xây dựng từ chất liệu Hi La. Tôi thực sự không mấy lưu tâm về quan điểm này.

Tuy nhiên, vào khoảng năm sáu tháng trước, một thành viên tarot có cho tôi xem một nghiên cứu của Adeline và Daimonax được đặt với tên Nguồn Gốc Dionys của Tarot de Marseille - đề tài tiến sĩ , (dịch từ nguyên gốc "Origines Dionysiaques du Tarot de Marseille"). Nghiên cứu này ban đầu được đăng tải trên diễn đàn Usenet, một diễn đàn truyền thông của Pháp. Adeline hiện là nghiên cứu sinh về ngành Lịch Sử Nghệ Thuật và Khảo Cổ (Histoire de l’art et Archéologie) tại trường Đại Học Paris X - Nanterre, (Xem thêm về chuyên ngành này tại đây).  Nghiên cứu được bảo hộ về quyền tác giả trong và ngoài nước Pháp,  là một phần trong chương trình "Bảo Tàng Ảo về Tarot và Bài Giấy của Khối Pháp Ngữ", (dịch từ nguyên gốc "Anneau du Musée virtuel francophone des tarots et des cartes à jouer "). Tài liệu này với một loạt dẫn chứng đồ sộ và lý luận vững chắc khiến cho tôi không thể không lưu tâm. Nội dung của đề tài này tôi sẽ trình bày kỹ lưỡng hơn khi tôi có luận văn tốt nghiệp của Adeline (tôi hiện đang liên hệ).

Mở rộng vấn đề, tôi nghĩ rằng sẽ tồn tại mối quan hệ giữa Hi La và Tarot de Marseille. Vì vậy, tôi dành thời gian it ỏi của mình để nghiên cứu độc lập về chủ đề này. Mặc dù nghiên cứu này của tôi chưa đầy đủ, nhưng đã cơ bản hoàn thành. Tôi viết bài này nhằm giới thiệu với các bạn Tarot ở Việt Nam một cách nhìn mới về tarot và mối quan hệ Hi La. Nhóm bài này chia làm 22 phần, mỗi phần sẽ liên hệ từng lá, tôi sẽ chỉ ra sự đồng nhất và tương đồng về mặt hình ảnh giữa 22 lá Tarot Arcana Chính của bộ Tarot de Marseille và hình ảnh các vị thần trong thần thoại Hi La.

Hình ảnh sử dụng ở đây chủ yếu từ 3 nhóm chính: 

- các tư  liệu văn hoá Hi Lạp:  tranh vẽ màu, đặc biệt là tranh gốm (nguồn chủ yếu từ Bộ Sưu Tập của Dự Án Theoi)
- các tư liệu văn hoá La Mã: gồm tượng và các điêu khắc nổi (nguồn chủ yếu từ Bộ Sưu Tập của RomanCoins)
- các tư liệu Trung Cổ và Hiện Đại gồm các tranh vẽ về các thần của các danh hoạ (nguồn chủ yếu từ Bộ Sưu Tập của Tạp Chí Ulike của Pháp).

Trong 3 nhóm  này thì nhóm 1 và 2 ra đời trước thời kỳ hình thành Tarot nên có vai trò quang trọng trong việc chứng minh nguồn gốc mối quan hệ Tarot - Hi La. Nhóm 3 ra đời cùng hoặc sau sự ra đời của Tarot nên chỉ mang tính tham khảo.

Về Bản Quyền : 

- Phần bài viết này, không chứa bất kỳ dữ liệu và dẫn chứng nào xuất phát từ nghiên cứu của Adeline, mà hoàn toàn nằm trong phần nghiên cứu của tôi. Phần nội dung của Adeline, tôi sẽ cố gắng trình bày kỹ lưỡng trong một bài giới thiệu khác. Xin đừng lầm lẫn.

-Hình ảnh minh họa trong bài này được sử dụng với mục đích, ở mức độ học thuật và phi thương mại (Scientific and non-commercial).

-Dữ liệu của bài viết này có thể được xuất bản bằng tiếng Pháp, Anh ở các tạp chí/nguồn Tarot khác ngoài trang này. Tuy nhiên, bất kỳ sự chuyển ngữ cùng nội dung từ Pháp/Anh sang tiếng Việt cần có sự chấp thuận của Tác Giả. 

Phần 1. THE FOOL

1. Sự Tương Ứng The Fool và Bacchos

Hình ảnh lá The Fool có nhiều điểm tương đồng với hình ảnh Bacchos. Bacchos hay Dionysus là thần rượu nho. Vị thần này đối với hệ thống thần thoại Hi Lap có vai trò khá nhỏ bé. Tuy nhiên, trong hệ thống thần thoại La Mã, vị thần này có vị trí vô cùng đặc biệt. Vị thần này là nguồn cảm hứng cho hệ thống huyền học, triết học, nghi lễ mang tên ông. Hầu hết các nghi lễ tà thuật lẫn chính thống vào thời kỳ này đều nhân danh của ông. Vai trò của ông cùng với Diana, và Apollon là đại diện cho các vị thần tối cao của La Mã, đồng thời là người bảo trợ cho bói toán, và chiêm tinh. Vì vậy việc lá The Fool có vị trí đặc biệt trong bài tarot tương ứng với Bacchos cũng không có gì lạ. Chỉ dẫn này gần với lý luận của Adeline.

Các buổi lễ nhân danh ông thường được gọi là Bacchanale. Buổi lễ này có quy mô lớn vào thời điểm đó. Nhiều buổi lễ hiện tại của Thiên Chúa Giáo có nguồn gốc đồng hoá từ các buổi lễ này. Nhiều hình thức bói toán hiện tại đựa trên hình thức của buổi lễ. Ảnh hưởng tà giáo của nó, như cách mà giáo hội mô tả, ăn sâu vào nhiều nền văn hoá và nhiều nhóm huyền bí đựa trên các mô tả này để hoặt động. Giáo hội đã nhiều lần tìm cách huỷ bỏ các buổi lễ này, và nó dần biến mất dưới sự chống đối của giáo hội. Chỉ còn các tu sĩ theo các dòng bí mật về phép thuật vẫn tiến hành buổi lễ này.

Điều thú vị nhất ở Bacchos, chính là hình tượng của ông thay đổi rất nhiều, và trong từng thời kỳ nhất định Bacchos được đồng hoá với nhiều vị thần khác. Vì vậy, hình tượng bacchos có sự đa dạng nhất định trong phong cách biểu hiện. Đây chính là nền tảng chính để Adeline xây dựng hệ thống lý luận của mình. 

2. Lý Luận


Hình ảnh Mũ lừa: có thể dẫn chứng từ các buổi nghi thức Bacchanale. Buổi lễ này tổ chức nhân danh thần Bacchos, trong buổi lễ này người ta đeo mặt nạ, hoá trang thành những syrene (nửa người, nửa thú), người ta có thể truy hoan tự do với nhau, và có thể cho phép cơ thể trần trụi. Syrene là thú vật thường đi cạnh Bacchos để phục vụ rượu, và thường gán cho tính chất trụy lạc. Chú ý về các cuộc thanh trừng dị giáo dẫm máu đối với các nhóm có liên hệ với Bacchos cũng như Syrene của Giáo Hội. 

Hình ảnh chuỗi lục lạc: trong các buổi lễ tôn vinh thần Bacchos, người ta cũng đeo lục lạc hay thổi các khí cụ (kèn, sáo hoặc thanh la) để đón thần Bacchos. Điều này giải thích chuỗi lục lạc đeo quanh người trong lá bài. Bản thân thần Bacchos cũng thường cầm nhạc cụ, hoặc đeo lạc. 

Hình ảnh cái túi, gậy: Trong các buổi lễ này, người ta cũng mang theo bình đựng rượu, túi hạt giống, hoặc một cành cây nho để biểu thị sự phát triển của rượu. Bản thân thần Bacchos cũng mang theo gậy, bình rượu hoặc túi hạt giống. 

Hình ảnh con chó mèo: Thông thường, một con báo luôn bên cạnh Bacchos, theo truyền thuyết, nó là con vật đã nuôi lớn bacchos. Hình ảnh con vật bám theo chân bacchos là hình ảnh rất chuẩn mực khi miêu tả vị thần này. Và cũng là đặc điểm nhận dạng vị thần này. Mặc khác, vì bacchos luôn say xỉn nên luôn có hình ảnh cây gậy, hoặc con vật, hoặc người hầu Syrene đứng kế bên để đỡ, chú ý là syrene cũng là một con vật có tai lừa hoặc hoặc tai động vật nói chung. Điều này có thể được thay đổi thành hình ảnh con vật thực. Hình ảnh con thú trong lá The Fool hoàn toàn không rõ, vì vậy rất có thể nó đã biến đổi khá nhiều trước khi trở  thành hình ảnh hiện tại.  

Tổng hợp lại, hình ảnh của Bacchos (hoặc sự hỗn hợp hình ảnh giữa Bacchos với người hoá trang trong buổi lễ tôn vinh thần)  và nhân vật trong lá The Fool trùng khớp một cách đáng ngạc nhiên với lý luận này. 

3. Hình Ảnh Minh Họa


- Hình ảnh bacchos và sự tương ứng:

- Hình ảnh Các Syrene hoặc người hoá trang thành Satyr trong các buổi lễ tôn vinh thần Bacchos:

 - Hình ảnh lục lạc được mô tả chính xác trong bức phù điêu:

- Hình ảnh Bacchanales và Bacchos thời Trung Cổ và Hiện Đại: thứ tự các bức như sau "Alias Bacco" của Leonardo da vinci; "Anacreon, Bacchus et Lamour" của Jean-Léon Gérôme; "The Bacchanal" của Peter Paul Rubens; "The Youth of Bacchus" của William-Adolphe Bouguereau.

- Hình ảnh buổi lễ Bacchanales hiện đại

4. Nhận Xét: Nếu giả thiết này đúng thì hệ thống giải luận của tarot thay đổi hết.

Ở lá The Fool, mọi ý tưởng liên quan đến sự bắt đầu, sự khám phá, hoặc hành khất đều bị hủy bỏ. Ngược lại đề cao ý tưởng về sợ bỡn cợt, say xỉn, điên rồ.

Hình ảnh cái túi không còn là sự chuẩn bị cho chuyến đi, hoặc thu gom kiến thức nữa, mà là sự ban phát niềm vui, sự ban phát tin thần, ban phát sự giàu có hoặc chia sẽ tài sản.

Hình ảnh con chó/mèo không còn là hình ảnh níu chân, hay cảnh báo mà là hình ảnh phụ họa, hùa theo, sự sùng kính và trung thành.

Hình ảnh cây gậy không còn là hình ảnh sự nâng đỡ trên đường đi nữa mà là sự nâng đỡ khi sa ngã, sự tài trợ khi gặp vận rủi.

Và còn nhiều sự thay đổi nữa trong giải luận. Có thể sẽ đảo ngược mọi giải luận hiện nay.

Nguồn:

http://www.theoi.com/GalleryS1.html

http://arthistoryresources.net/ARTHgreece.html

http://www.ancientgreece.com/gallery/

http://www.bacchos.org/#menu

http://pompeiiinpictures.com/pompeiiinpictures/index.htm

http://www.sacred-destinations.com/turkey/antioch-museum-photos/

http://www.traditiontarot.com/viewtopic.php?id=106
http://fr.ulike.net/Bacchus_(dieu)

http://www.romancoins.info/ 
silene@bacchos.org

Bài viết "Tarot và Mối Quan Hệ với Thần Thoại Hi-La - Phần 1: THE FOOL" có bản quyền, được bảo vệ bởi DMCA. Bất kỳ hình thức sao chép lại ở các trang khác mà không tuân thủ các điều khoảng sử dụng của chúng tôi sẽ được thông báo đến DMCA để thực hiện gỡ bỏ khỏi hệ thống tìm kiếm của Google và Bing. Truy cập DMCA.COM để biết thêm về các biện pháp trừng phạt do vi phạm bản quyền nội dung số.